Page:Progreso - 3a yaro.pdf/379

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
349
LINGUALA QUESTIONI
Batar, frapar.

Importas dicernar precize ta du verbi, qui ne esas sat klare distingita en nia vortolibri. Frapar esas la plu generala termino : ol aplikesas ad omna shoko, korpala o mentala : « Me frapis me kontre la muro ; on frapis la pordo ; to frapis mea okuli, mea atenco, mea spirito ». Batar esas donar ad ulu od ulo plura frapi sucedante, generale per utensilo : ad ulu, por dolorigar lu ; ad ulo, por purigar ol (batar seji, tapisi). Bato esas do esence volata e duranta ago, sempre korpala. F. coup esas frapo, ne bato ; sed ica tradukus bone F. raclée, volée (de coups de bâton). — Kompreneble, batar ne equivalas F. battre en la senco di venkar.

Pri l’adjektivo atributa.

On propozas specala konjunciono (kom, ex.) por indikar l’adjektivo atributa. Sed on povas timar, ke multi ne facile kustumeskos uzar ol, pro ke li uzas nula tala konjunciono en sua linguo. Forsan plu simpla remedio trovesus en la vortordino. Ni savas ya, ke la vortordino ne povas esar tote libera, ol esas ofte signifikiva, e mem tre signifikiva (ex. : tote ne e ne tote) ; do ni ne devas hezitar por atribuar ad ol nuva funciono en nia sintaxo. Yen la regulo propozata :

« Por indikar, ke ula adjektivo esas atributo, e ne epiteto, on pozas ol nemediate dop la verbo atribuanta ed avan la substantivo qualifikata ». Exempli : me judikas bona la vino ; el judikas mallonga la tempo ; on judikis senkulpa l’akuzato ; me judikas saja ta respondo ; e c. On vidas facile, ke tale on evitas sekure, en omna kazi, la dusenceso posibla : on judikis l’akuzato senkulpa ; me judikas ta respondo saja. To esas nur kustumo facile adoptebla. A nia samlinguani apartenas dicar, kad ica kustumesko semblas a li plu komoda kam l’adopto di nuva konjunciono.

Mediata.

So prof. A. Lalande, membro di la Delegitaro, kritikas tre juste la vorto nemediata, per qua ni tradukas F. immédiat. Nam, se mediata F. inter­médiaire, nemediata signifikas necese : « non-inter­médiaire » ; e immédiat devus dicesar : sen-mediata (sans inter­médiaire). Ma quale tradukar F. médiat, t. e. to quo dependas de mediato ?[1]

Ca malfacileso venas de ke on ne acensis til la verbala ideo. Ica esas l’ideo di F. médiation, E. to mediate, D. vermitteln. Se on tradukus ol exemple per mediac (verbo mediacar, substantivo mediaco), on povus derivar de ol : mediacanto F. inter­médiaire, médiateur, pose : mediacato F. médiat, t. e. qua relatas per mediacanto ;

  1. En E., mediate signifikas F. inter­médiaire (quale nia mediata), e la verbo to mediate equivalas nia mediatesar.